Rajnski rizling je jedna od vrlo starih sorti koja dolazi iz Njemačke, konkretno iz doline rijeke Rajne. Spada u grupu najpoznatijih bijelih sorti svijeta.
Slatka vina koja se dobijaju od rizlinga dosta su pogodna za odležavanje, zahvaljujući povišenom sadržaju šećera koji je, u ovom slučaju, zaštitni faktor prilikom sazrijevanja vina. Isto je i kada se radi o suvim vinima.
Vina rizlinga, starosti do čak stotinu godina, ne gube na svojoj živosti i karakteru.
Sadržaj:
- Rajnski rizling porijeklo
- Geografska rasprostranjenost
- Tipovi i karakteristike Rajnskog rizlinga
- Nomenklatura
Porijeklo i istorijat
O porijeklu rizlinga i dalje se vode razne polemike. Dosta istoričara zastupa teoriju kako je u drugoj polovini IX vijeka kralj Luj prvi počeo da sadi rizling u dolini rijeke Rajne.
Prvi dokument u kojem se spominje ova sorta datira iz 1435. godine i to je račun vinarije jedne grofovske porodice u kojem se navodi kako su prodali šest vina rizlinga. Pred kraj XIV vijeka monasi manastira iz oblasti Rheingau počinju uzgajati bijele sorte grožđa u vinogradima koji su do tada zauzimale crne sorte.
Smatra se da je velika uloga rizlinga doprinijela takvoj promjeni.
Zvanično je za prvi autentični pisani trag prihvaćen latinski tekst Hieronimusa Boka, napisan 1552. godine. Ovaj tekst je na njemački preveden 1557. godine, sa naslovom “Uzgoj rizlinga u regijama Mosel, Rhine i Worms”.
Zbog prednosti rizlinga u odnosu na druge sorte, on značajno utiče na vinogradarstvo u Njemačkoj.
Između ostalog, velikim dijelom je zaslužan i za povezanost crkve i proizvodnje vina, dok je, sa druge strane, ona zaslužna za nastanak pojedinih najvažnijih vinograda sa zasadima rizlinga.
Naučnici su DNK analizom ustanovili kako je rizling nastao od sorte Gouais blanc i loze nastale ukrštanjem traminca i divlje loze.
Geografska rasprostranjenost
Rizling se uzgaja u Njemačkoj, Austriji, Francuskoj, Rusiji i SAD-u. Nešto slabije je zastupljen u Bugarskoj, Rumuniji, Mađarskoj i sjevernim dijelovima Italije.
Veoma su značajni i vinogradi Kalifornije i Australije.
U vinogradima južne Australije proizvode se popularna vina veoma visokog kvaliteta. Njihova suva vina su izuzetna, a rizling miješaju sa pojedinim bijelim sortama, većinom sa sortom Gewürztraminer.
U Srbiji je jedna od sorti koje se najviše koriste. Zauzima peto mjesto u zastupljenim površinama komercijalnih zasada, a najveće se mogu pronaći u Leskovačkom vinogradarskom rejonu, rejonu Tri Morave i u Južnobanatskom regionu.
U Njemačkoj je rizling vodeća sorta. Njemački rizlinzi su prihvaćeni kao vina najvišeg kvaliteta, uz izraženu autentičnost, te se nalaze u grupi najskupljih vina na svijetu.
Crveni rizling je rijedak varijetet ili preciznije, mutant rizlinga kojem se u poslednje vrijeme posvećuje mnogo više pažnje nego ranije. Iako ima crvenu pokožicu, koristi se u proizvodnji bijelog vina. Prisutan je u Austriji i Njemačkoj, u malim količinama.
Najviše je prisutan u Njemačkoj (21 200 hektara), u francuskoj regiji Alzas (3350ha), potom u kontinentalnoj Hrvatskoj, u Austriji, Sjevernoj Italiji, Australiji, Kanadi i SAD-u. Njegovi novi zasadi su prisutni na teritoriji Kine.
Tipovi i karakteristike
- Biljka vinove loze je bujnog rasta.
- Loza u hladnim uslovima snažno raste.
- List je petodijelan, mali, tamnozelene boje.
- Grozd je većinom zbijen, mali, krilast ili cilindričan.
- Bobica je žućkasto-zelena, a sa sunčane strane boje rđe, srednje krupnoće. Ima debelu pokožicu i dosta prijatnu aromu.
Grožđe spada u sorte kasnijeg sazrijevanja, u III epohi. Veoma je otporno na niske zimske temperature, tokom cijelog njenog trajanja.
Zbog toga što kasnije započinje vegetaciju, grožđe je osjetljivo prema sivoj plijesni. Dešava se da u određenim godinama formira plemenitu plijesan. Najviše mu odgovaraju pjeskoviti tereni gajnjače i škriljca, mezoklimati sa umjerenom temperaturom i dugim periodom sazrijevanja.
Ovi faktori omogućavaju potpuno i lagano sazrijevanje grožđa, što će izazvati nastajanje punog aromatskog potencijala i maksimalne količine željenih sastojaka.
Vina ove sorte imaju fin miris i arome, harmonična su, uz izražene kiseline. Veoma su karakteristična i visoko elegantna. Berba Rajnskog rizlinga se u Njemačkoj obavlja poslednja, najčešće u drugoj polovini oktobra, nerijetko i u novembru, pa čak i decembru.
Zrelo grožđe koje je zahvatio prvi mraz koristi se u proizvodnji ledenog vina (Eiswein). Rizling je karakterističan i razlikuje se po tome što se nikada ne kupažira sa vinima dobijenim od drugih sorti i po tome što odležava u neutralnim sudovima ili u bačvama napravljenim od “neutralnog” hrasta.
Nomenklatura
Postoji značajan broj sorti u čijem je nazivu prisutan termin “rizling”, iako u suštini sa njima nema nikakve veze. Ova činjenica mu još više daje na značaju i popularnosti.
Welschriesling je sorta čiji prevod sa njemačkog jezika znači “romanski rizling”, a nije u rodu sa rizlingom. Na Balkanu su se odomaćili izrazi “italijanski rizling” i “graševina“.
Schwarzriesling (crni rizling) se u Njemačkoj koristi kao naziv sorte pinot meunier, koja je izuzetno važna u proizvodnji šampanjskih pjenušavih vina.
Cape riesling je južnoafričko ime francuske sorte crouchen. Kada je ova sorta tek stigla iz Francuske u Južnu Afriku, greškom je dobila naziv rizlinga.
Gray riesling (sivi rizling) predstavlja, ustvari, bijelog mutanta crne sorte trousseau gris, koja je zastupljena u proizvodnji porto vina “Bastardo”.
White riesling (bijeli rizling): Odnosi se na “pravi” rizling, poznat i pod imenom Johannisberg riesling ili Rhine riesling (rajnski rizling).
